Türkiye’de hayvancılığın en kıymetli merkezlerinden biri olan Burdur’da, MAKÜ Nano Teknoloji Kısmı öğretim üyeleri Prof. Dr. Ahmet Çiçek ve Doç. Nurettin Körözlü, özel bölüm iş birliğiyle hayvan ve insan sıhhati için birçok bakteriyel ve bulaşıcı hastalığın süratli teşhisinde kullanılabilecek cep telefonuna entegre taşınabilir mikroskop geliştirdi. Yazılımı yüzde 100, mikroskobu da yüzde 90 oranında yerli üretim olan sistem, MAKÜ Veterinerlik Fakültesi ve Hayvan Hastanesi’ndeki laboratuvar ve data merkeziyle entegre edildi.
DAĞDAKİ HAYVANA 10 DAKİKADA TEŞHİS
Köylerdeki, dağ yahut yaylalardaki bir çobanın hastalanan hayvanını tedavi için çağırdığı veteriner doktor ya da tekniker, taşınabilir mikroskop uygulamasıyla, 10 dakika içinde kan, idrar, dışkı ve deri numunelerinden aldığı örneklerle bakteriyel ve bulaşıcı hastalıkla ilgili teşhisi koyabilecek ve süratle tedaviye başlayabilecek. Bu sayede dağ başından alınan kan örneklerinin hastane yahut laboratuvar ortamına taşınmasına ve günlerce sonuç beklenmesine gerek kalmayacak. Taşınabilir mikroskop ile alınan numuneler bin kat büyütülebiliyor.
NUMUNELERİN HASTANEYE GİTMESİNE GEREK KALMIYOR
Bölgesel Kalkınma Projesi kapsamında Türkiye’deki 15 üniversiteden biri olduklarını açıklayan MAKÜ Rektörü Prof. Dr. Adem Korkmaz, taşınabilir mikroskop uygulamasının da bu alanda yürütülen birçok projeden biri olduğunu söyledi. Prof. Dr. Korkmaz, nano bilimciler, veteriner tabipler ve özel bölüm iş birliğiyle üretilen mikroskobun, bilhassa küçükbaş ve büyükbaşlarda hastalıkların erken teşhisi, kimi hayvanların fizikî şartlardan hastane ya da kliniklere getirilmesi mümkün olmadığı uzak yerlerde irtibatı sağlaması ve çok süratli müddette teşhis koyup tedaviye geçmeyi sağlayan bir araç olduğunu kaydetti.
ERKEN TEŞHİS VEFATLARI ÖNLEYECEK
Hayvan hastalıkları dışında projenin insan sıhhati için de kullanılabileceğini belirten Rektör Prof. Dr. Korkmaz, “Ama misyonumuz gereği hayvan hastalıklarında, bilhassa de buzağı, keçi, koyun vefatlarında kullanacağız. Zira birtakım hastalıklar var ki erken müdahale ederseniz kurtarıyorsunuz. Erken müdahale edilmezse hayvanı çok kısa müddette kaybedebiliyorsunuz. İshaller bu kümede yer alıyor. Veteriner doktorun hayvanı görüp birinci müdahaleyi yapıp, birinci kuşkusunu teknik bir tahlille sonuçlandırıp süratle tedaviye geçmesini sağlıyor” dedi.
SÜRATLİ TEDAVİ
Prof. Dr. Korkmaz, Torosların bir dağ köyünde ücra bir noktadaki veteriner tabip yahut teknikerin çok rahat bu çalışmaları yapıp üniversite bilgi teknolojileri ve laboratuvarları ve hayvan hastanesine bilgileri dijital ortamda anlık gönderebildiğini söyledi. 3- 5 dakika içinde data incelenerek en geç 10 dakikada veteriner tabibe hastalıkla ilgili bilgi verildiğini belirten Prof. Dr. Korkmaz, “Veteriner tabibe yanlışsız tedaviye başlamak ve vakit kazanma imkanı sunuyor. Projemiz seri üretim evresine geldi, son denetim ve saha kontrolleri sonrasında yerli ve ulusal bir eser olarak Türkiye’ye armağan edeceğiz” diye konuştu.
DÜNYADA BİRİNCİ ENTEGRE TAŞINABİLİR MİKROSKOP
Bu küçük taşınabilir mikroskobun dünyada örnekleri olduğunu belirten Prof. Dr. Korkmaz, “Ancak bir yazılımla, bir bilgi merkeziyle çalışan entegre bir sistem dünyada tek. Bu yazılım büsbütün bizim mühendislerimiz tarafından yapıldı ve bu seyahat üniversitemizi Tarım 4.0 seyahatine başlattı. Yakın gelecekte Hacettepe Üniversitemiz ile yaptığımız iş birliğiyle çok daha güçlü çalışmalar yaparak Burdur’u Sanayi Bakanlığı’nın Sanayi 4.0 Projesi içerisinde Tarım ve bilhassa de Hayvancılık 4.0’da yer almak istiyoruz. Bu mikroskopta kullanılan materyallerin yüzde 90’ı da yerli. Ostim’deki sanayicilerimiz tarafından üretildi” dedi.
’İNSAN SIHHATİ İÇİN DE KULLANILABİLİR’
Bu aygıt ve yapay zekayla da desteklenen data merkezinden dünyanın her yerine hizmet verilebileceğini de anlatan Prof. Dr. Korkmaz, “Hayvancılığın dışında insan sıhhati için de gerçekten insanların ayağına laboratuvarı götürdüğü küçücük bir çantadaki bir sıhhat ekipmanı, bir hekim yahut tekniker. İlla hekimin da gitmesi gerekmiyor. Teknolojiyi hayvanın ya da insanın ayağına götürdüğü kolay, birkaç dakikalık operasyonla bilgilerin merkeze aktığı bir proje. İnsan sıhhati açısından Türkiye’nin her yerine, Afrika, Asya, Balkanlar üzere Burdur’u da aşan ve dünyaya açılabileceğimiz bir pencere görevi görüyor” dedi.
MİLYARCA LİRA MADDİ KAYBI ÖNLEYECEK
Taşınabilir mikroskop uygulamasını geliştiren öğretim üyeleri Prof. Dr. Ahmet Çiçek ve Doç. Dr. Nurettin Körözlü, sistemi alanda uygulamalı anlattı. Veteriner doktorların alanda kan, idrar, dışkı üzere örnekleri çarçabuk cep telefonuna entegre taşınabilir mikroskop aracılığıyla aldığını ve bilgi merkezine aktardığını belirten Prof. Dr. Ahmet Çiçek, “Gerekli teşhisleri koyabiliyor yahut laboratuvarlarımızdaki uzmanlara göndererek danışmanlık alabiliyorlar. Böylece hayvanlar, hayvan hastanesi üzere ortamlara taşınmadan bu cins kan yahut bağırsak parazitleri üzere etmenlerden kaynaklanan hastalıkların süratli ve kolay tanısı mümkün oluyor. Ülkemizde değerli bir sorun olan buzağı vefatları üzere sıkıntıların önüne geçileceğini de umuyoruz. Ülkemizde her yıl buzağı vefatı çok yüksek ölçüde ve milyarlarca lira maddi kayba neden oluyor” diye konuştu.
Hürriyet
